Erfrecht is een rechtsgebied waarmee bijna iedereen vroeg of laat te maken krijgt. Bij het overlijden van erflater treedt het erfrecht meteen in werking en moeten er op korte termijn beslissingen worden genomen. De nalatenschap moet worden aanvaard, verworpen of beneficiair aanvaard en rechten moeten worden veilig gesteld. Bij de afwikkeling van de nalatenschap kunnen vervolgens veel vragen rijzen. Ook kunnen er ongewild conflicten ontstaan.lees meer
Testament
Een testament wordt door de notaris opgesteld. Bij testament kunnen een groot aantal zaken worden geregeld. Meestal zal dit de verdeling van het vermogen van erflater betreffen (wie krijgt wat), maar ook andere zaken kunnen bij testament geregeld worden. Ten denken valt aan testamentaire voogdij of een testamentaire last; bijvoorbeeld de opdracht aan iemand om de uitvaart op een bepaalde manier te regelen. Ook de benoeming van een executeur wordt vaak in een testament opgenomen.lees meer
Testament (anders) uitleggen
Als een testament op meerdere manieren kan worden uitgelegd ontstaat een probleem. De wet bepaalt dat bij de uitleg gelet dient te worden op de verhoudingen die het testament kennelijk wenst te regelen en de omstandigheden waaronder het testament is gemaakt. Als blijkt dat de erflater zich heeft vergist in de aanduiding van een persoon of een goed wordt het testament naar de bedoeling van de erflater – als deze tenminste ondubbelzinnig kan worden vastgesteld – en niet naar de letter van het testament, ten uitvoer gebracht.lees meer
Testament aanvechten, laten vernietigen
Een opengevallen testament brengt niet voor iedereen wat hij verwacht of hoopt. Regelmatig wordt ons kantoor de vraag gesteld of een testament kan worden aangevochten en worden vernietigd. Dit is lastig maar niet onmogelijk.lees meer
Wie is erfgenaam?
Wie erfgenaam is hangt af van de vraag of een testament is opgemaakt of niet.
Als er geen testament is opgemaakt zijn er vier groepen erfgenamen;
de echtgeno(o)t(e) van de erflater samen met hun kinderen;
de ouders van de erflater samen met de broers en zusters van de erflater;
de grootouders van de erflater;
de overgrootouders van de erflater.
Eerst zijn erfgenaam de personen van de eerste groep, zijn daarin geen erfgenamen aanwezig dan zijn de personen van tweede groep erfgenaam, zijn daarin ook geen erfgenamen aanwezig dan zijn de personen van de derde groep erfgenaam, en tot slot, als er in de eerste drie groepen geen personen erfgenamen zijn, zijn de personen van groep vier erfgenaam. Groep voor groep dus.lees meer
Onterven van een echtgenoot, kan dat?
Het antwoord op de vraag of een echtgenoot onterfd kan worden is eenvoudig: ja, dat kan. Bij testament kan een echtgenoot onterfd worden.
Als een echtgenoot wordt onterfd betekent dat echter niet dat hij/zij dan met lege handen staat en geen enkel recht meer heeft. De wet beschermt echtgenoten (en kinderen) namelijk tegen de testeervrijheid van de erflater. Ter bescherming van de onterfde echtgenoot zijn in de wet drie zogenaamde “wettelijke rechten” opgenomen;
een tijdelijk woonrecht in de woning van de erflater voor de duur van zes maanden
een vruchtgebruik op de woning en de inboedel van de erflater;
een verzorgingsvruchtgebruik.
De laatste twee rechten komen de onterfde echtgenoot overigens alleen toe als hij/zij dat voor zijn verzorging nodig heeft.lees meer
Onterven van een kind, kan dat?
Het antwoord op de vraag of een kind onterfd kan worden is eenvoudig: ja, dat kan. Bij testament kan een kind onterfd worden.
Als een kind wordt onterfd betekent dat echter niet dat hij/zij dan met lege handen staat en geen enkel recht meer heeft. De wet beschermt kinderen (en echtgenoten) tegen de testeervrijheid van de erflater.
Onterfde kinderen kunnen namelijk aanspraak maken op hun legitieme portie. Dit is een deel van de waarde van de nalatenschap.
Testament en dementie
Wat als erflater op het moment van het opstellen van het testament niet meer beschikte over zijn volledige verstandelijke vermogens? Als dit vast staat kan dat leiden tot nietigheid van het testament.
De vraag die dan beantwoord moet worden is of de dementie (of meer in het algemeen: een geestelijke stoornis zoals de wet bedoelt in artikel 3:34 BW) tot gevolg heeft gehad dat erflater daardoor bepalingen in zijn testament heeft opgenomen die niet met zijn feitelijke wil overeen stemden. Met andere woorden: de vraag of erflater door zijn dementie nog wel in staat is geweest om alle belangen – ook zijn eigen – op juiste wijze te wegen en in zijn testament op te nemen.
Het in rechte aantonen van een wilsgebrek op grond van een geestelijke stoornis is lastig maar niet onmogelijk.lees meer
Dementie van erflater en ouderen
Dementie is helaas een veel voorkomende ziekte. Naarmate de dementie verergert zal het vermogen van de oudere om zicht te houden op zijn financiële huishouding steeds meer afnemen. Ook wordt het lastiger financiële constructies te blijven begrijpen. Niet zelden komt het voor dat in deze momenten van verminderde controle en begrip vermogensbestanddelen verdwijnen.lees meer
Misbruik van erflater en ouderen
Misbruik van ouderen komt in vele vormen voor. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van een zodanige (langdurige) beïnvloeding van de oudere door de misbruikpleger dat tussen hen een vertrouwensband ontstaat op grond waarvan de oudere wordt bewogen zijn/haar testament ten gunste van de misbruikpleger te wijzigen. Niet zelden worden in dit traject de kinderen onterfd omdat het de misbruikpleger ook nog is gelukt de familie uit elkaar te spelen.lees meer
Erfenis afwikkelen: wie heeft het voor het zeggen?
Wie een erfenis afwikkelt, en dus: wie bevoegd is om de zaken te regelen, hangt onder andere af van de vraag of er door erflater een testament is opgestelt.
Als er een testament is opgesteld wordt daarin vaak een executeur benoemd. De executeur is dan – als hij de benoeming aanvaardt – de persoon die, met uitsluiting van de erfgenamen, bepaalt hoe de afwikkeling van de erfenis plaatsvindt.
Als er geen testament is, of als er in het testament geen executeur is benoemd, wordt de erfenis in beginsel afgewikkeld door de erfgenamen samen, de erfgenamen kunnen dan ook één van de erfgenamen de bevoegdheid (machtiging) geven om dat namens de overige erfgenamen te doen.lees meer
Executeur, rechten en plichten
Een erflater kan (dat is een keuze) in zijn testament een executeur aanwijzen. De executeur is dan de persoon die verantwoordelijk is voor het afwikkelen van de nalatenschap. Dit kan een erfgenaam of iemand anders zijn. Als er bij testament geen executeur is benoemd dienen de erfgenamen de nalatenschap samen af te wikkelen.
De bevoegdheden van een executeur staan in het testament en de wet beschreven. De executeur dient (samengevat) de nalatenschap te beheren en zo goed mogelijk af te wikkelen.lees meer
Executeur, mogelijke problemen
In een aantal gevallen ontstaan problemen met de executeur, bijvoorbeeld:
de executeur doet niets (of te langzaam) waardoor de nalatenschap niet (of te langzaam) wordt afgewikkeld;
de executeur handelt niet in het belang van de nalatenschap;
de executeur stelt geen, of een onjuiste/incomplete, boedelbeschrijving op;
de executeur geeft aan de erfgenamen, ook desgevraagd, geen of onjuiste informatie;
de executeur legt geen of een ondeugdelijke rekening en verantwoording af;
de executeur maakte te veel (onnodige) kosten;
de executeur maakt privékosten die hij ten laste van de nalatenschap brengt.
Op grond van de wet vertegenwoordigt de executeur de erven in rechte gedurende zijn beheer van de nalatenschap. Dit kan betekenen dat de executeur een advocaat in de arm moeten nemen om – kort gezegd – de belangen van de nalatenschap te dienen. In dat geval worden de kosten van de ingeschakelde advocaat door de executeur voldaan vanuit de nalatenschap.lees meer
Executeur, wat als hij zijn werk niet goed doet?
Als schade ontstaat aan een nalatenschap omdat de executeur de afwikkeling van de nalatenschap niet naar behoren heeft uitgevoerd, en dus niet heeft gehandeld zoals van een redelijk handelend en redelijk vakbekwaam executeur zou mogen worden verwacht, kan hij worden aangesproken op grond van onrechtmatig handelen.
Wij kijken graag met u naar de feiten en omstandigheden om te beoordelen of een dergelijke aanspraak kans van slagen heeft.lees meer
Legitieme portie, verschil met kindsdeel
Het kindsdeel is het deel van de erfenis dat een kind krijgt als een van de ouders overlijdt en er geen testament is opgemaakt. Het kind kan zijn kindsdeel echter niet direct opeisen, hij krijgt dit pas als ook de langstlevende ouder is overleden.
De legitieme portie is een deel van de erfenis dat een kind altijd kan opeisen, ook als dat kind door zijn ouders is onterfd: hij staat dan niet met lege handen. De legitieme portie is een aanspraak op geld en geen aanspraak op goederen van de nalatenschap
Legitieme portie, opeisbaarheid
Als hoofdregel geldt dat de vordering van een legitimaris pas opeisbaar is zes maanden na het overlijden van de erflater. Bij testament kan een andere termijn worden bepaald. Het beroep op de legitieme moet in ieder geval gedaan worden binnen vijf jaar na het overlijden, daarna kan het niet meer.
Er zijn verschillende uitzonderingen op de termijn van de opeisbaarheid van de legitieme portie; het onterfde kind kan bij een wettelijke verdeling in beginsel pas zijn geld opeisen na het overlijden van de langstlevende echtgenoot dan wel nadat de langstlevende echtgenoot failliet is verklaard of in de wettelijke schuldsanering terecht gekomen is. Ook andere uitzonderingen zijn mogelijk.